Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krośnie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 104/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Sanoku z dnia 7 lutego 2024r., sygn. akt II K 535/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Oskarżony zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego mającą istotny wpływ na jego treść, a mianowicie art. 10 § 4 k.k.s., polegającą na jego pominięciu i nie zastosowaniu w sprawie a także na wyrażeniu przez Sąd Rejonowy błędnego poglądu prawnego, że po stronie oskarżonego nie doszło do usprawiedliwionej nieświadomości istnienia obowiązku podatkowego wynikającego z art. 30 b ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, co doprowadziło Sąd do błędnego uznania, że oskarżony winny jest popełnienia przestępstwa z art. 54 § 1 k.k.s.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego, mający wpływ na jego treść należało uznać za niezasadny.

Błąd określony w art. 10 § 4 k.k.s. jest błędem co do prawa, czyli jako nieświadomości karalności czynu, jakiego się dopuścił sprawca. Sprawca zatem nie wie (nie zdaje sobie sprawy z tego), że to, co robi, stanowi bezprawie penalizowane jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. O usprawiedliwionej nieświadomości karalności danego zachowania można mówić wtedy, gdy nie można sprawcy zarzucić braku należytej staranności w ustalaniu obowiązującego prawa. Może mieć miejsce zwłaszcza wtedy, gdy przepisy prawa podatkowego, celnego, dewizowego lub hazardowego wypełniające blankietowe dyspozycje prawa karnego skarbowego są często zmieniane i wprowadzane w życie bez żadnego lub z bardzo krótkim vacatio legis (czas wejścia w życie ustawy) oraz bez odpowiedniego upowszechnienia dokonanych zmian w społeczeństwie, a jednocześnie na sprawcy nie ciążył szczególny obowiązek ich śledzenia ze względu na prowadzenie działalności gospodarczej, wykonywany zawód lub pełnienie określonej funkcji.

Miarodajne dla ustalenia, czy błąd sprawcy był usprawiedliwiony, jest dochowanie należytej staranności w ustalaniu obowiązującego prawa. W szczególności należy zbadać, czy rzeczywiście sprawca bez swojej winy nie mógł zorientować się co do faktu karalności skarbowej danego zachowania. Przy ocenie, czy tak rozumiana nieświadomość karalności czynu zabronionego była usprawiedliwiona, należy brać pod uwagę całokształt okoliczności związanych z danym zdarzeniem, a także osobą sprawcy. Kryteria usprawiedliwienia takiego błędu mają charakter obiektywno-subiektywny, wymagając odwołania się do standardu osobowego wzorcowego obywatela oraz uwzględnienia kryterium subiektywnego - indywidualnej możliwości uniknięcia błędu. Badając formułę usprawiedliwienia należy odwoływać się do wzorca osobowego zachowania przeciętnego obywatela, przy czym w wypadku prawa karnego skarbowego, odnośnie do osoby prowadzącej działalność gospodarczą i to reglamentowaną przez państwo, w grę może wchodzić model osobowy o podwyższonym standardzie wymagań. Nie może również skutecznie powoływać się na niezawinioną nieznajomość prawa sprawca, który nie tylko nie starał się w sposób należyty zapoznać z obowiązującym uregulowaniem, choć miał możliwość to uczynić u przedstawicieli właściwych organów, ale z takiej możliwości zrezygnował /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2020r., sygn. akt V KK 440/19/.

Od odpowiedzialności karnej uwalnia tylko usprawiedliwiona nieświadomość karalności. Badając formułę usprawiedliwienia należy przy tym odwoływać się do wzorca osobowego zachowania przeciętnego obywatela, przy czym w wypadku prawa karnego skarbowego odnośnie osoby prowadzącej działalność gospodarczą, w grę wchodzić może model osobowy o podwyższonym standardzie wymagań /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2019r., III KK 55/18/.

W niniejszym postępowaniu, Sąd I Instancji poprawnie ustalił, iż oskarżony w żaden sposób nie może powoływać się na brak odpowiedzialności z powodów określonych w art. 10 k.k.s. Nie doszło do usprawiedliwionej nieświadomości zawinienia, wyrażającej się w braku świadomości o konieczności odprowadzenia podatku. Jak poprawnie w uzasadnieniu wskazał Sąd Orzekający, przepis określający obowiązek podatkowy, istniał w czasie popełnienia zarzucanego mu czynu i nie był czymś nowym. Podkreślić przy tym należy, iż wobec oskarżonego należy stosować model wzorca osobowego o podwyższonym standardzie wymagań, gdyż od 1987r. prowadził działalność gospodarczą. W okresie po popełnieniu zarzucanego mu czynu, również miał udziały w innych spółkach oraz był lub w dalszym ciągu jest prezesem zarządu. Ponadto, był właścicielem wielu nieruchomości. Wobec tego nie jest on laikiem, który dopiero zakłada działalność gospodarczą, a w związku z tym nie posiada wszechstronnej wiedzy o wielu obowiązkach wynikających z jej prowadzenia.

Jednocześnie, osoba która otwiera działalność gospodarczą ma możliwość zwrócenia się z zapytaniem do właściwym organów i instytucji o wyjaśnienie mu wszelkich wątpliwości, jak i udzielenie informacji o spoczywających na nim obowiązkach, w tym również podatkowych, natomiast oskarżony tego nie uczynił. Bezzasadne jest również przy tym powoływanie się przez oskarżonego na brak wykształcenia prawniczego lub ekonomicznego, gdyż nie jest takie wymagane przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Oskarżony, a także każda inna osoba jako prowadzący taką działalność nie jest pozostawiona „sama sobie”. Posiada możliwość uzyskania niezbędnych informacji w tym zakresie od odpowiednich organów i osób posiadających szeroką wiedzę z zakresu prawa podatkowego, lecz z wyrażeniem takiej konieczności należy się do nich zwrócić.

Odnosząc się natomiast do przepisu określającego obowiązek podatkowy – art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – należy wskazać, iż wymienia on wprost od jakich uzyskanych dochodów wynosi opodatkowanie. Jest jasny i przejrzysty, nie wymaga on żadnej skomplikowanej interpretacji, na co zwrócił uwagę Sąd Rejonowy. Jak zostało wskazane powyżej, funkcjonował od wielu lat. Natomiast powoływanie się przez oskarżonego, iż ów przepis jest „mało popularny (rzadko stosowany)” nie zwalnia, ani nie usprawiedliwia jego postępowania. O jego umyślności, a tym samym braku działania w błędzie co do prawa, świadczy przede wszystkim fakt, iż oskarżony w ogóle nie złożył zeznania podatkowego, a podkreślić należy, iż każda osoba fizyczna, mająca miejsce zamieszkania na terytorium RP podlega obowiązkowi podatkowemu, a od osiąganego dochodu ma obowiązek zapłaty podatku i to jest wiedzą powszechną, którą dodatkowo rozgłaśniają media każdego roku w okresie, gdy upływa termin rozliczenia podatkowego. Trudno zatem zasłaniać się niewiedzą i przekonaniu o działaniu w usprawiedliwionej nieświadomości, bądź niewiedzą częściową w zakresie istnienia przepisu określonego w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określającego podatek, zwłaszcza w sytuacji zakładania spółki, co wymaga zaangażowania, przygotowania również w zakresie przepisów oraz praktyki. Mając na uwadze całokształt okoliczności, fakt uprzedniego prowadzenia działalności gospodarczej przez oskarżonego, kolejne angażowanie się poprzez nabywanie udziałów w innych spółkach wskazuje, że jego twierdzenia są przyjętą przez niego linią obrony i stanowią polemikę z prawidłowo wydanym wyrokiem.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które pozwoliło na przypisanie oskarżonemu sprawstwa przestępstwa określonego w art. 54 § 1 k.k.s.

Lp.

Zarzut

3.2.

Oskarżony zarzucił mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia obrazę prawa procesowego a mianowicie art. 7 KPK polegającą na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, że oskarżony świadomie zaniechał obowiązku z art. 30 b ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, co stanowi przestępstwo z art. 54 § 1 k.k.s. podczas gdy prawidłowa ocena zeznań oskarżonego dokonana przy uwzględnieniu swobody jej oceny, zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego powinna prowadzić do wniosku, że oskarżony w czasie czynu nie miał świadomości istnienia obowiązku podatkowego wynikającego z w/w przepisu podatkowego i w zw. z regułą art. 10 § 4 k.k.s. nie popełnił przestępstwa skarbowego, gdyż dopuścił się tego czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy prawa procesowego mający wpływ na treść orzeczenia należało uznać za niezasadny.

Sąd wydając wyrok jest obowiązany, na podstawie art. 7 k.p.k., kształtować swoje przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodność innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wówczas, gdy spełnione są kumulatywnie następujące przesłanki: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.); stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.); jest wyczerpująco i logicznie, z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.) /wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 września 2012 r., sygn. akt II AKa 211/12/.

Wbrew zarzutowi, przeprowadzona w sprawie ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd Orzekający nie wykracza poza, zakreślone przepisem art. 7 k.p.k., granice swobodnej sędziowskiej oceny, a także nie zawiera błędów logicznych lub faktycznych oraz nie jest sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego, a tym samym musi korzystać z ochrony zagwarantowanej jego treścią.

Przedmiotem oceny były wszystkie przeprowadzone dowody, które Sąd Rejonowy ocenił z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Zgodnie z powyższym, Sąd Rejonowy wyjaśnił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, którym dowodom przyznał walor wiarygodności, a którym go odmówił i dlaczego. Sąd ocenił dowody zgodnie z regułami kodeksowymi, logicznie, rozsądnie i wyjaśnił, dlaczego ocena jest taka, zaś Sąd Odwoławczy taką ocenę respektuje i uznaje za właściwą, nie budzącą wątpliwości.

Sąd Rejonowy rozpoznający przedmiotową sprawę nie naruszył przepisu art. 7 k.p.k. Dokonanej bowiem przezeń oceny dowodów nie można uznać za dowolną. Należy też wskazać, że Sąd ten miał kontakt ze wszystkimi dowodami osobowymi oraz dokumentarnymi, co niewątpliwie ułatwiało ich ocenę.

Ocena dowodów zaprezentowana przez Sąd I instancji była obiektywna, wszechstronna i przekonująca. Tych cech nie posiadają natomiast rozważania zawarte w apelacji, które mają świadczyć na korzyść oskarżonego. Zarzuty apelacyjne i ich uzasadnienie w istocie sprowadzają się do polemiki z prawidłową analizą dowodów dokonaną przez Sąd. Oskarżony nie wskazał konkretnych błędów natury logicznej lub rzeczowej Sądu, a jedynie przeciwstawił jego ocenie i poczynionym przez niego ustaleniom, własną jednostronną, wybiórczą ocenę dowodów, opartą wyłącznie na jego wyjaśnieniach, wykazujących iż nie wiedział o obowiązku podatkowym, a więc działał w usprawiedliwionej nieświadomości o jego karalności, wobec czego nie popełnił zarzucanego mu przestępstwa.

Ponownemu podkreśleniu wymaga, że oskarżony od wielu lat prowadził działalność gospodarczą. Tym samym nie jest on laikiem, i z tego powodu wymagania co do jego osoby są wyższe niż wobec przeciętnego obywatela, który nigdy takiej działalności nie prowadził, a z którą łączą się wszelakie obowiązki, w tym podatkowe. Jednocześnie, obowiązek podatkowy jest obowiązkiem powszechnie znanym, i podlega mu każda osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Natomiast są różne typy podatku dochodowego, a konieczność złożenia konkretnej deklaracji podatkowej wynika z dokonanej czynności prawnej, z której uzyskało się dochód. Mając świadomość o corocznym obowiązku złożenia deklaracji podatkowej, trudno uznać za prawdziwe twierdzenia oskarżonego, iż nie wiedział on o obowiązku podatkowym, a tym samym działał w usprawiedliwionej nieświadomości o karalności swojego czynu.

Samo założenie spółki nie jest codzienne, ale niecodzienne jest wniesienie do niej aportem wkładu niepieniężnego, a jak wskazał Sąd Rejonowy w uzasadnieniu, rodzi to wątpliwości co do uzyskania informacji o konieczności odprowadzenia od tego podatku dochodowego. Natomiast oskarżony nie zwrócił się z zapytaniem do żadnego organu ani instytucji, w celu wyjaśnienia i upewnienia się w swoich twierdzeniach i tym samym wywiązania się z obowiązku. Okoliczności, które podnosi w uzasadnieniu apelacji, a dotyczące definicji przychodu i dochodu, stanowią jego subiektywne odczucie co do stanu prawnego obowiązującego na terenie kraju, jak to wskazał w uzasadnieniu Sąd I Instancji. Przepis, który nakłada na oskarżonego obowiązek podatkowy jest jasny i przejrzysty. Nie wymaga skomplikowanej interpretacji, gdyż obowiązek wynika z niego wprost. Natomiast brak złożenia deklaracji podatkowej powoduje wypełnienie znamion art. 54 § 1 k.k.s.

Jednocześnie fakt 13-letniego prowadzenia postępowania administracyjnego i sądowego nie wynika ze skomplikowanej materii niniejszego postępowania, lecz z tego, iż oskarżony składał odwołania oraz skargi, w tym kasacyjną– co oczywiście jest jego prawem, a żaden organ tego nie ujmuje – oraz z tego, iż ich rozpoznanie oraz wykorzystanie wszystkich możliwości postępowania administracyjnego niewątpliwie związane jest z długim czasem oczekiwania, co równocześnie powodowało jego przedłużanie się w latach.

Mając na uwadze powyższe nie sposób uznać, iż Sąd Rejonowy dokonał dowolnej oceny i nieprawidłowych ustaleń faktycznych, bez ujawnienia całokształtu materiału dowodowego. Tym samym nie sposób zgodzić się z twierdzeniami oskarżonego, iż działał on w usprawiedliwionej nieświadomości karalności czynu, a zatem nie popełnił przestępstwa z art. 54 § 1 k.k.s.

Wniosek

Oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od przypisanego mu czynu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o uniewinnienie oskarżonego jest chybiony. Przeprowadzone w sprawie postępowanie potwierdziło zasadność przypisanego oskarżonemu zarzutu, zatem ustalenie jego sprawstwa i winy było w pełni prawidłowe. Sąd Odwoławczy podziela prawidłowość ustaleń Sądu Orzekającego, zatem uniewinnienie oskarżonego nie jest możliwe.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymany został w całości w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok należało uznać za słuszny i trafny. Ocena dowodów została dokonana przez Sąd pierwszej instancji zgodnie z zasadami wiedzy logiki i doświadczenia życiowego. Sąd uwzględnił całokształt okoliczności, a uzasadnienie logicznie przekonuje do zajętego stanowiska oraz do poszczególnych rozstrzygnięć.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Wobec nieuwzględnienia apelacji Sąd Odwoławczy, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. oraz art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t. jedn. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) obciążył oskarżonego kosztami procesu za postępowanie odwoławcze w kwocie 740 zł, w tym opłatą za drugą instancję w kwocie 720 zł.

PODPIS